Taras Bulba-Nikolay Gogol (İnceleme)

Taras Bulba, Nikolay Gogol’un Zaporojye Kazakları üzerine yazdığı klasikleşmiş eseridir. Eserde, esere ismini veren Taras Bulba isimli yaşlı bir albayın hikayesi anlatılmaktadır.

DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR.

Taras Bulba, yaşlı bir Kazak albayıdır. Hayatı cephelerde geçen Taras’ın iki oğlu vardır. Oğullarından biri olan Ostap iyi eğitim görmüş, savaşmayı ve içki alemlerini seven bir gençtir. Andrey ise Ostap’a göre daha ince ruhludur. Bir gün Taras oğullarını da yanına alarak Zaporojye’ye doğru yola çıkar. Amacı savaşmaktır.

Zaporojye’ye ulaşan Taras, bölgenin atamanı ile görüşür ve savaşa girme isteğini dile getirir fakat ataman bu isteği kabul etmez. Bunun üzerine Taras, bir isyan tertipler ve atamanı devirir. Bu sırada halk ayaklanır ve bölgede yaşayan Yahudileri Dinyeper’e atarlar. Yeni seçilen ataman, Polonya’ya savaş kararı alır.

Kazaklar Dubno şehrini kuşatırlar. Bir gece Andriy, daha önceden tanıdığı bir Tatar kadını ordugahta görür. Kadın ordugaha bir tünelden gelmiştir. Andriy kadını takip eder ve şehre girer. Kuşatma şehirde pek çok insanın açlıktan ölmesine sebep olmuştur. Andriy şehirde Tatar kadının hanımı ve şehrin voyvodasının kızı olan bir kadını görür ve ona aşık olarak şehirde kalmaya karar verir. Gün ağardığında şehirde Kazakların yenildiği duyurulur fakat Kazaklar tekrar saldırırlar ve çetin bir savaş başlar. Bu sırada oğlunun şehre kaçtığını öğrenen Taras intikam almaya yemin eder.

Tatarlar da fırsattan istifade ederek Kazakların değerli eşyalarını yağmalarlar. Bunun üzerine Kazaklar arasında bir fikir ayrılığı olur. Bir kısım Tatarların arkasından gitmek isterken Taras Bulba’nın da dahil olduğu diğer kısım Lehlerden intikam almayı istemektedir. Böylece Kazaklar ikiye ayrılırlar ve Lehlerle savaş yeniden başlar. Üstünlük sürekli el değiştirir. Lehler Andriy’in başında olduğu bir atlı birlik gönderirler. Taras bunu görünce bir hayli sinirlenir. Andriy’i yakalayan Taras oğlunun canını kendi elleriyle alır.

Taras neredeyse esir düşmek üzereyken kurtarılır fakat yaralanmıştır. Yoldaşları onu bir şekilde Zaporojye’ye götürürler. Taras ise oğlu Ostap’ı düşünmektedir. Onu bulmak için iyileşir iyileşmez Polonya’ya doğru yola çıkar fakat Polonya’da kellesine iki bin altın ödül konmuştur. Polonya’da herkes Taras’ı aramaktadır. Taras önceden tanıdığı ve Dinyeper’e atılmaktan kurtardığı bir Yahudi sayesinde şehre girmeyi başarır ve oğlunun idamını izler. Daha sonra oğlunun intikamını almak için büyük bir orduyla Polonya’nın içlerine doğru ilerler.

DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR.

Gogol bu eserde bir adamın öfkesini, zaferini ve çöküşünü anlatır. Taras Bulba karakteri oldukça cesur ve savaşçı bir kişiliğe sahiptir. Savaşçı kişiliğinin yanında evlatlarına da ulusuna da bağlıdır. Gogol bu karakteri kurgularken ona Ukrayna’nın Kazaklarından çok şey katmış kuşkusuz. Küçüklüğünden beri Kazak kültürü ile yetiştiği bilinen Gogol’un, Taras Bulba’da gördüklerinden ve yaşadıklarından faydalandığı bir gerçek.

Taras Bulba ne kadar cesur bir karakter olarak kurgulanmış ama Taras Bulba’nın bir o kadar da gaddar bir karakter olduğu gerçeğini de göz önünde bulundurmak gerek. Gogol’un çizdiği epik sahneler perde arkasında savaşın ne kadar kötü ve acımasız olabileceğini okuyucuya göstermektedir. Dini mottolarla halkını örgütleyip başka bir ulusun üzerine salan Taras aslında savaşçı kişiliğini ve caniliğini din kisvesi altında halka kabul ettirmektedir. Taras Bulba’da işlenen bu savaşta Polonyalıların bir suçu(görünürde) yoktur. Polonyalılar yalnızca şehirlerini savunmaktadırlar. Meselenin en başında Kazaklar Osmanlı ile barış yaptıkları için Polonya’ya yönelirler.

Kitabın kurgusu ustaca yapılmış. Gogol, ne kadar usta bir kalem olduğunu bu eserde okuyucuya bir kez daha kanıtlamış. Tasvirler oldukça detaylı ve yerinde. Olay akışı okuyucuyu sarıyor ve sıkmıyor. Öte yandan Taras’ın sonu pek açık değil. Ayrıca eserin son bölümünde olaylarda bir hızlanma söz konusu. Yazar sanki kitabı bir an önce bitirmek istemiş gibi. Tüm iyi ve kötü yanları ayrı kefelere koyarsak iyi yanları ağır basan, yazıldıktan bir asırdan fazla zaman sonra bile çağın insanına hitap edebilen önemli bir eser Taras Bulba ve bu yüzden okunmayı hak ettiğini söyleyebiliriz.