Görme Biçimleri - John Berger İnceleme

-

Berger, BBC’de görsel olarak da yayımlanmış bu eserinde Rönesans döneminden günümüze kadar sanatın evrimleşmesini incelemiştir. Kitapta bir eserin derinlemesine nasıl inceleneceği, daha doğrusu nasıl görüleceği konu alınmış.

Rönesans’tan beri zenginlere ait olan sanat zevki, günümüzde de pek değişikliğe uğramadan yine zenginlere ve eğitimli gözlere hitap eden bir zevktir. Sanat eserleri incelenirken dikkat edilmesi gereken pek çok nokta vardır. Bunlardan en temeli, eseri yapan sanatçının hayatı ve karakteridir. Örneğin Rembrandt yaptığı eserlerin çoğunun içine kendisini gizlemiştir. Leonardo da Vinci, Mona Lisa tablosunda iddialara göre kendinden bazı parçaları da tuvale yansıtmıştır. Aynı şekilde Caravaggio bazı tablolarında kendine “ceza” vermiş ve kendi yüzünü tablolarına eklemiştir.

Sanat eserleri, yapıldığı dönemdeki güzellik ve estetik algısını yansıtmaktadır. Özellikle nü çalışmalarda kadın bedeni sanatçı tarafından sergilenirken, erkek bu bedeni gözlemleyen, seyreden konumundadır. Klasik sanatta bu roller oldukça önemlidir. Kadın vücudu günümüzde de erkek vücuduna kıyasla daha estetik kabul edilmiştir. Antik dönemlerde erkeğin çıplaklığı da estetik olarak kabul edilse de Rönesans’la birlikte bu algı yerini kadın güzelliğine bırakmıştır.

Günümüze yaklaştıkça insanların büyük bölümünün estetik görüşüne hitap eden reklamlar dikkat çekmektedir. Başarılı pek çok reklam çalışması incelendiğinde, resim sanatındaki simetri ilkelerine göre kurgulandıkları dikkat çekmektedir. Bu konuyu ileri götüren bazı reklamcılar, klasik dönemden sanat eserlerini günümüze uyarlamayı bile tercih etmişlerdir. Berger’e göre son 500 yıl içerisinde sanatın en avam biçimde kullanıldığı dönemi yaşamaktayız.

Bakmak ile görmenin farklı şeyler olduğunu söylenir. Gerçekten de öyledir. Görme biçimleri her esere göre değişiklik gösterebilir. Bir resim, daha evvel bahsedildiği gibi onu yapan ressamdan ve eserin arkasındaki hikayeden bağımsız bir şekilde anlaşılamaz. Van Gogh’un Temmuz 1890’da yaptığı “Buğday Tarlası ve Kargalar” isimli eseri ilk bakışta hikayesini bilmeyen biri için pek fazla anlam ifade etmeyebilir. Ne var ki Van Gogh, bu eseri tamamladıktan günler sonra intihar etmiştir. Bu bilgiyi edindikten sonra artık o resim, farklı bir resim haline gelir. İşte görme biçimi tam manasıyla evrime uğramıştır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Casus-Joseph Conrad (İnceleme)

-
Resim
Casus, Joseph Conrad’ın 1907’de yayımlanan romanıdır. Kitapta bir casusun planladığı ve uygulamaya geçirdiği bir terör eylemi üzerine yaşananlar konu alınmaktadır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİLER İÇERMEKTEDİR. Londralı bir esnaf olan Adolf Verloc’un karısı Winnie Verloc, eşi, annesi ve engelli kardeşiyle yaşamaktadır. Adolf Verloc aynı zamanda bir casustur. Bir ülkenin dışişleri bakanlığından maaş almaktadır. Bir gün Adolf büyükelçiliğe çağırılır ve ona ses getirecek bir eylem yapılmazsa işine son verileceği söylenir. Verloc ne yapacakları konusunda konuşmak için diğer eylemcileri evine toplar. Sonunda Greenwich’de bir patlama olur. Olayın müsebbibi Adolf Verloc’tur. Patlama görünüşe göre bir canlı bombanın işidir ya da fünyeyi yanlışlıkla tetiklemiş dalgın biri tarafından gerçekleştirilmiştir. Polisler ilk andan itibaren olayın arkasında Verloc’un olduğunu düşünmektedirler. Verloc bu arada Avrupa’ya gider ve orada on gün kadar kalır, sonra da Londra’ya d
Devamı

Şato-Franz Kafka (İnceleme)

-
Resim
Şato, Franz Kafka’nın 1922 yılının başlarında kaleme aldığı, Max Brod’un 1926 yılında Kafka’nın ölümünden iki yıl sonra yayımladığı romanıdır. Kitap, Dava romanıyla ilişkilendirilebileceği gibi, başlı başına incelemeye değer bir eserdir. K. adında bir kadastrocunun bir köye gidişini ve o köyde yaşadıklarını anlatır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERİR. Kitabın ana karakteri kadastrocu Bay K., Kont Westwest’in şatosuna ait olan bir köye atanır ve bir handa konaklamaya başlar. Handakilere şatoya kadastrocu olarak atandığını söyler fakat kimseyi inandıramaz. Daha sonra yayılan söylentilerin de yardımıyla K’nın yeni kadastrocu olduğuna herkes inanır. K, köyde keşif yapmaya başlar. Amacı şatoya çıkıp Kont Westwest ya da onu temsil eden bir yetkili ile görüşüp, görevi hakkında bilgi almaktır. Köylülerin şatoya giden yol dedikleri yolu izler fakat yolu tarif eden köylülerden hiçbiri onu şatoya götürmeye yanaşmaz. Bunun üzerine hana dönen K, orada Artur ve Jer
Devamı

Dublinliler-James Joyce (İnceleme)

-
Resim
Dublinliler ya da orijinal adıyla “Dubliners”, James Joyce’un 1914 yılında yazdığı ve temelini, çevirmen Murat Belge’nin de kitabın önsözünde yazdığı gibi “Dublinlilik” ekseninden alan, toplama hikâyelerini içeren eseridir. Kitabı okurken, James Joyce’un dönemin siyasi ve gündelik şartları hakkında neler düşündüğünü ustaca ve okuyucuya sezdirmeden satır aralarına yerleştirdiğini görmek mümkün. James Joyce, kitabı yazdığı dönemde yeni yeni Dublin’i ikiye bölmeye başlayan milliyetçilik düşüncelerinin ve Katolik-Protestan kamplaşmasının altını çiziyor ve okuyucuya “İşte her şey böyle başladı.” diyor. Kitapta farklı ana fikirler içeren fakat Dublinli olmayı temel alan on beş farklı hikâye yer almakta. Aşağıda bu hikayelerden kısaca bahsedeceğim. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERİR. 1)       Kız Kardeşler: Bir rahibin ölümünü anlatan, rahibin ölümü kabullenişini ve tasarılarından bahseden bir hikâyedir. 2)       Bir Karşılaşma: Joyce bu öyküde bir
Devamı

Tatar Çölü-Dino Buzzati (İnceleme)

-
Resim
Tatar Çölü, Dino Buzzati’nin 1940 yılında yayımlanan ilk romanıdır. Kitap şehir hayatından çok uzakta bir kaleye atanan Giovanni Drogo’nun karşılaştığı olayları konu almaktadır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Teğmen Giovanni Drogo, Bastiani Kalesi’nde göreve başlayacaktır. Akademiden yeni mezun olmuştur ve bu ilk görevidir. Bastiani Kalesi terk edilmiş bir hiçliğin ortasındadır. Drogo kaleye vardığı ilk andan itibaren oradan kaçmanın planlarını yapar. Kalenin arka tarafında “Tatar Çölü” olarak adlandırılan bir çöl vardır. Nöbetçiler haricinde oraya gitmek yasak olsa da Drogo yasağı bir şekilde delerek çölü görür. Drogo için günler sıkıcı geçmektedir. Herkese kalede yalnızca dört ay kalıp gideceğini söylemektedir. Dört ay çabucak geçer ve Drogo’nun gidiş günü gelir çatar. Binbaşıdan aldığı fikirle doktora gider ve hasta raporu yazdırır fakat daha sonra gitmekten vazgeçer. Bir gün Drogo bir tabyaya nöbete gider. Tabya, Tatar Çölü’ne bakmaktadır.
Devamı

Karamazov Kardeşler-F.M.Dostoyevski (İnceleme)

-
Resim
Karamazov Kardeşler, Dostoyevski’nin 1880 yılında yayımladığı son eseridir. Kitapta Karamazov ailesine mensup kardeşlerin birbirleriyle ve babalarıyla olan ilişkileri anlatılmaktadır. Karamazov Kardeşler, Dostoyevski’nin deneyimlerinden ve karşılaştığı insanlardan izler içeren önemli bir eserdir. Kitap hakkında inceleme bölümüne geçmeden evvel olay örgüsünü gözden geçirmekte fayda vardır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Fyodor Pavloviç Karamazov Aleksey, İvan ve Dmitri adında üç erkek çocuğa sahip, zevk,sefa içinde yaşayan yaşlı bir adamdır. Oğulları ile ilişkisi pek iyi değildir. Oğullarından İvan tahsilli ve oldukça kültürlü ve inançsız bir adamdır. Aleksey   ağabeyinin tam tersi karakterde, manastırda yaşayan bir keşiştir. Dimitri babasının izinden giden, zevk düşkünü eski bir subaydır. Dmitri ile babası arasında gerçekleşen bir anlaşmazlık sonucunda taraflar, Aleksey’in keşiş olduğu manastırda Staretz Zosima adlı yaşlı ve bilge keşişin
Devamı

Ölü Canlar-Nikolay Gogol (İnceleme)

-
Resim
Ölü Canlar, Nikolay Gogol’un ilk cildini 1842 yılında tamamladığı, ikinci cildini ise geçirdiği bir kriz sonrasında yakması sonucu tamamlayamadığı başyapıtıdır. Daha sonra kitabın ikinci cildinin bir bölümü kurtarılmış ve okuyucuya sunulmuştur. Bu sebeple kitabın iki ana bölümden oluştuğunu söylemek yanlış olmayacaktır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Çiçikov bir devlet memurudur. Hayattaki en büyük amacı çok paraya, toprağa ve toprağı işleyen canlara sahip olmaktır. Çiçikov N kentine gelir ve bu kentte konaklamaya başlar. Gelişi kentte pek çok kişi tarafından bilinmektedir. Bir gün valinin verdiği bir baloya davet edilir ve orada pek çok insanla tanışır. Bu insanlardan biri de Manilov adında bir toprak sahibidir. Çiçikov bir sabah erkenden kalkar ve davet üzerine Manilov’un sahip olduğu köye gider. Manilov’la görüşür ve kağıt üzerinde canlı görünen fakat gerçekte ölü olan köylüleri almak istediğini söyler. Manilov bu istek karşısında çok şaşırı
Devamı

Özgürlük Yolları 2 Yaşanmayan Zaman-Jean Paul Sartre (İnceleme)

-
Resim
Yaşanmayan Zaman, Jean Paul Sartre’ın, “Özgürlük Yolları Üçlemesi”nin 1945’te yayımlanmış ikinci kitabıdır. Kitap, ilk kitabın kahramanı Mathieu ve birkaç kahraman üzerine işlenmiş olup 30 Eylül 1938 tarihinde gerçekleşmiş ve dönemin Fransa Başbakanı Edouard Daladier, Hitler, Mussolini ve yine dönemin İngiltere Başbakanı Neville Chemberlain’in katıldığı, Çekoslavakya sorunu üzerine toplanmış Münih Konferansı’ndan evvelki bir haftayı konu almaktadır. Kitap, üçlemenin birinci kitabı olan Akıl Çağı’ndaki kadar baş karakter Mathieu üzerine detaylı tahliller içermese de yerinde ve oldukça derin sosyolojik analizler içermekte ve aynı zamanda yan karakterlerin yaşadığı trajedileri de konu almaktadır. Sartre, bu eserde aynı anda, Fransa’nın çeşitli yerlerinde yaşanmakta olan olaylardan bahseder. Eser üzerine detaylı incelemeden evvel, kitabı okuyanlar için bir hatırlatma mahiyetinde olması ve okumayanlar için ise bir ön bilgi olması amacıyla aşağıda kısaca olay örgüsü ve karakterler
Devamı

Beyaz Gemi-Cengiz Aytmatov (İnceleme)

-
Resim
Beyaz Gemi Cengiz Aytmatov’un annesi ve babası tarafından terk edilen, dedesi ve ninesiyle yaşayan bir çocuğun hayal dünyasını anlattığı eseridir. Dedesi Mümin çocuğun inandığı ve güvendiği tek kişiyken, dedesinin aldığı çanta tek arkadaşıdır. Çocuk her gün dürbünüyle Issık Gölü’nde giden beyaz bir gemiyi takip etmekte, babasının o gemide çalıştığını hayal etmektedir. Bir gün o gemiye gidip babasını göreceğine inanmaktadır. Çocuğun bir de Büke adında bir teyzesi vardır. Teyzesi kısırdır. Eniştesi Urazkul, Büke teyzesini bu sebeple sürekli dövmekte ve aşağılamaktadır. Aytmatov Mümin dede karakteriyle saf, temiz, çocuklarından torunlarından başka bir şey düşünmeyen, tek kaygısı onların geleceği olan insanları anlatmaktadır. Mümin dede, halk efsanelerine, öykülere inanmaktadır. Köye gelen kamyonların şoförlerinin çocuğa söylediği gibi belki cahildir Mümin ama geleneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. Öte yandan Urazkul kötü, yoldan çıkmış, çıkarından başka bir şey düşünmeyen insanları
Devamı

Kumarbaz-F.M.Dostoyevski (İnceleme)

-
Resim
Kumarbaz, Dostoyevski’nin üç haftadan biraz daha uzun bir sürede yazdığı, hayatını kumara yatıran bir adamın hikayesidir. Kimilerine göre Dostoyevski bu eserde, kendi kumar geçmişinden faydalanmış, Aleksi İvanoviç karakterine kendi hayatından pek çok şey katmıştır fakat olay örgüsü, karakter tahlilleri ve etkileyici dili nedeniyle Kumarbaz romanının üç haftadan biraz uzun bir sürede yazıldığına inanmak oldukça güçtür. Hikaye, Roulettenburg (Yani yeni adıyla Wiesbaden) adında bir Alman şehrinde geçmektedir.   DİKKAT! BU BÖLÜM ESER HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Hikaye, Roulettenburg’daki lüks bir otelde başlamaktadır. Baş karakter Aleksi İvanoviç, emekli bir generalin çocuklarına eğitim vermek için tutulmuş bir öğretmendir. Aile Roulettenburg’daki bu otelde kalmaktadır. Aleksi İvanoviç, General’in üvey kızı olan Polina’ya karşı platonik bir aşk beslemektedir fakat bu durumu başlarda kendine dahi itiraf edemez. Polina ise zengin koca bulma hevesinde bir genç kızdır
Devamı

Taras Bulba-Nikolay Gogol (İnceleme)

-
Resim
Taras Bulba, Nikolay Gogol’un Zaporojye Kazakları üzerine yazdığı klasikleşmiş eseridir. Eserde, esere ismini veren Taras Bulba isimli yaşlı bir albayın hikayesi anlatılmaktadır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Taras Bulba, yaşlı bir Kazak albayıdır. Hayatı cephelerde geçen Taras’ın iki oğlu vardır. Oğullarından biri olan Ostap iyi eğitim görmüş, savaşmayı ve içki alemlerini seven bir gençtir. Andrey ise Ostap’a göre daha ince ruhludur. Bir gün Taras oğullarını da yanına alarak Zaporojye’ye doğru yola çıkar. Amacı savaşmaktır. Zaporojye’ye ulaşan Taras, bölgenin atamanı ile görüşür ve savaşa girme isteğini dile getirir fakat ataman bu isteği kabul etmez. Bunun üzerine Taras, bir isyan tertipler ve atamanı devirir. Bu sırada halk ayaklanır ve bölgede yaşayan Yahudileri Dinyeper’e atarlar. Yeni seçilen ataman, Polonya’ya savaş kararı alır. Kazaklar Dubno şehrini kuşatırlar. Bir gece Andriy, daha önceden tanıdığı bir Tatar kadını ordugahta
Devamı