Palyaço-Heinrich Böll (İnceleme)

-


Heinrich Böll’ün 1963 yılında yayımlanan kitabı Palyaço, yazarın diğer kitapları gibi (Katharina Blum’un Çiğnenen Onuru, Ademoğlu Neredeydin, Savaş Bitince...) Alman toplumunun ve modern dünyanın eleştirisinin yapıldığı bir eserdir. Böll’ün oldukça vurucu bir dille anlattığı hikaye özetle şu şekildedir:

Hans Schneier, oldukça varlıklı Protestan bir ailenin çocuğudur. Ailesinin tüm engelleme çabalarına rağmen palyaçoluk mesleğini seçmiştir. Başlarda oldukça eğlenceli ve kazançlı görünen palyaçoluk Hans için gittikçe daha zor bir hal alır. Palyaçoluğun zaten toplum tarafından aşağıda görülen bir iş olması, Hans’ın sanat olarak değerlendirdiği bu işin izleyiciler tarafından böyle algılanmaması Hans’ın işini daha da zorlaştırmaktadır.

Sevdiği kadınla birlikte yaşayan Hans, kadına evlilik teklif eder fakat kadın Katoliktir ve doğacak çocuklarını Katolik olarak yetiştirmek istediğini belirtir. Hans, dindar olmasa da sevdiği kadının bu isteğini kabul etmez ve kadından ayrılır, daha sonra kadının başka bir erkekle evlendiğini öğrenir. Genç adam içten içe bu ayrılığın palyaçolukla ilgisi olduğunu düşünmeden edemez.

Hans’ın palyaçoluktan elde ettiği gelir sürekli azalmaktadır. Bir süre sonra genç adam artık temel ihtiyaçlarını karşılamaya bile yetmeyecek kadar para kazanmaya başlar. Menajeri ona iş bulmakta zorlanmaktadır. Bu esnada Hans dizinden sakatlanarak büyük bir talihsizlik ve umutsuzluk içine düşer. Sakatlıktan önce az da olsa para kazanan Hans artık palyaçoluk yapamaz. Ekonomik durumu git gide kötüleşen Hans kimi zaman ziyaret ederek, kimi zaman da mektupla ailesinden ve yakın çevresinden para dilenmeye başlar. Babası fabrikatör olsa da Hans’a en ufak yardımda bulunmaz.

Palyaço, 20.yy.’ın tüketim toplumunda ayakta kalmaya çalışan sıradan insanları oldukça mizahi bir dille anlatan önemli bir eserdir. Ait olduğu sosyal çevreyi elinin tersiyle iten Hans, hayattan da git gide uzaklaştırılır ve ötekileştirilir. Bunun sonucunda bir dilenci muamelesi görür ve istese de eski sosyal çevresine tekrar girmeyi başaramaz. Palyaço metaforu, bu eserde toplumun genel değer ve yargılarını sorgulayan bir maske halini alır. Değer ve inanç eleştirisi ise Hans’ın hayalinde “İyi kalpli, yaşlı bir palyaço” olarak gördüğü Papa ile karşılaşmasıyla zirve yapar. Bu sorgulayan maske, 20.yy.’ın en isabetli eleştirilerinden birini gözler önüne serer. İşte Palyaço kitabı bu sebeple bu denli rahatsız edici bulunmuş ve yayımlandığı ilk günden itibaren tartışılmıştır.  

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Casus-Joseph Conrad (İnceleme)

-
Resim
Casus, Joseph Conrad’ın 1907’de yayımlanan romanıdır. Kitapta bir casusun planladığı ve uygulamaya geçirdiği bir terör eylemi üzerine yaşananlar konu alınmaktadır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİLER İÇERMEKTEDİR. Londralı bir esnaf olan Adolf Verloc’un karısı Winnie Verloc, eşi, annesi ve engelli kardeşiyle yaşamaktadır. Adolf Verloc aynı zamanda bir casustur. Bir ülkenin dışişleri bakanlığından maaş almaktadır. Bir gün Adolf büyükelçiliğe çağırılır ve ona ses getirecek bir eylem yapılmazsa işine son verileceği söylenir. Verloc ne yapacakları konusunda konuşmak için diğer eylemcileri evine toplar. Sonunda Greenwich’de bir patlama olur. Olayın müsebbibi Adolf Verloc’tur. Patlama görünüşe göre bir canlı bombanın işidir ya da fünyeyi yanlışlıkla tetiklemiş dalgın biri tarafından gerçekleştirilmiştir. Polisler ilk andan itibaren olayın arkasında Verloc’un olduğunu düşünmektedirler. Verloc bu arada Avrupa’ya gider ve orada on gün kadar kalır, sonra da Londra’ya d
Devamı

Şato-Franz Kafka (İnceleme)

-
Resim
Şato, Franz Kafka’nın 1922 yılının başlarında kaleme aldığı, Max Brod’un 1926 yılında Kafka’nın ölümünden iki yıl sonra yayımladığı romanıdır. Kitap, Dava romanıyla ilişkilendirilebileceği gibi, başlı başına incelemeye değer bir eserdir. K. adında bir kadastrocunun bir köye gidişini ve o köyde yaşadıklarını anlatır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERİR. Kitabın ana karakteri kadastrocu Bay K., Kont Westwest’in şatosuna ait olan bir köye atanır ve bir handa konaklamaya başlar. Handakilere şatoya kadastrocu olarak atandığını söyler fakat kimseyi inandıramaz. Daha sonra yayılan söylentilerin de yardımıyla K’nın yeni kadastrocu olduğuna herkes inanır. K, köyde keşif yapmaya başlar. Amacı şatoya çıkıp Kont Westwest ya da onu temsil eden bir yetkili ile görüşüp, görevi hakkında bilgi almaktır. Köylülerin şatoya giden yol dedikleri yolu izler fakat yolu tarif eden köylülerden hiçbiri onu şatoya götürmeye yanaşmaz. Bunun üzerine hana dönen K, orada Artur ve Jer
Devamı

Dublinliler-James Joyce (İnceleme)

-
Resim
Dublinliler ya da orijinal adıyla “Dubliners”, James Joyce’un 1914 yılında yazdığı ve temelini, çevirmen Murat Belge’nin de kitabın önsözünde yazdığı gibi “Dublinlilik” ekseninden alan, toplama hikâyelerini içeren eseridir. Kitabı okurken, James Joyce’un dönemin siyasi ve gündelik şartları hakkında neler düşündüğünü ustaca ve okuyucuya sezdirmeden satır aralarına yerleştirdiğini görmek mümkün. James Joyce, kitabı yazdığı dönemde yeni yeni Dublin’i ikiye bölmeye başlayan milliyetçilik düşüncelerinin ve Katolik-Protestan kamplaşmasının altını çiziyor ve okuyucuya “İşte her şey böyle başladı.” diyor. Kitapta farklı ana fikirler içeren fakat Dublinli olmayı temel alan on beş farklı hikâye yer almakta. Aşağıda bu hikayelerden kısaca bahsedeceğim. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERİR. 1)       Kız Kardeşler: Bir rahibin ölümünü anlatan, rahibin ölümü kabullenişini ve tasarılarından bahseden bir hikâyedir. 2)       Bir Karşılaşma: Joyce bu öyküde bir
Devamı

Tatar Çölü-Dino Buzzati (İnceleme)

-
Resim
Tatar Çölü, Dino Buzzati’nin 1940 yılında yayımlanan ilk romanıdır. Kitap şehir hayatından çok uzakta bir kaleye atanan Giovanni Drogo’nun karşılaştığı olayları konu almaktadır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Teğmen Giovanni Drogo, Bastiani Kalesi’nde göreve başlayacaktır. Akademiden yeni mezun olmuştur ve bu ilk görevidir. Bastiani Kalesi terk edilmiş bir hiçliğin ortasındadır. Drogo kaleye vardığı ilk andan itibaren oradan kaçmanın planlarını yapar. Kalenin arka tarafında “Tatar Çölü” olarak adlandırılan bir çöl vardır. Nöbetçiler haricinde oraya gitmek yasak olsa da Drogo yasağı bir şekilde delerek çölü görür. Drogo için günler sıkıcı geçmektedir. Herkese kalede yalnızca dört ay kalıp gideceğini söylemektedir. Dört ay çabucak geçer ve Drogo’nun gidiş günü gelir çatar. Binbaşıdan aldığı fikirle doktora gider ve hasta raporu yazdırır fakat daha sonra gitmekten vazgeçer. Bir gün Drogo bir tabyaya nöbete gider. Tabya, Tatar Çölü’ne bakmaktadır.
Devamı

Özgürlük Yolları 2 Yaşanmayan Zaman-Jean Paul Sartre (İnceleme)

-
Resim
Yaşanmayan Zaman, Jean Paul Sartre’ın, “Özgürlük Yolları Üçlemesi”nin 1945’te yayımlanmış ikinci kitabıdır. Kitap, ilk kitabın kahramanı Mathieu ve birkaç kahraman üzerine işlenmiş olup 30 Eylül 1938 tarihinde gerçekleşmiş ve dönemin Fransa Başbakanı Edouard Daladier, Hitler, Mussolini ve yine dönemin İngiltere Başbakanı Neville Chemberlain’in katıldığı, Çekoslavakya sorunu üzerine toplanmış Münih Konferansı’ndan evvelki bir haftayı konu almaktadır. Kitap, üçlemenin birinci kitabı olan Akıl Çağı’ndaki kadar baş karakter Mathieu üzerine detaylı tahliller içermese de yerinde ve oldukça derin sosyolojik analizler içermekte ve aynı zamanda yan karakterlerin yaşadığı trajedileri de konu almaktadır. Sartre, bu eserde aynı anda, Fransa’nın çeşitli yerlerinde yaşanmakta olan olaylardan bahseder. Eser üzerine detaylı incelemeden evvel, kitabı okuyanlar için bir hatırlatma mahiyetinde olması ve okumayanlar için ise bir ön bilgi olması amacıyla aşağıda kısaca olay örgüsü ve karakterler
Devamı

Beyaz Gemi-Cengiz Aytmatov (İnceleme)

-
Resim
Beyaz Gemi Cengiz Aytmatov’un annesi ve babası tarafından terk edilen, dedesi ve ninesiyle yaşayan bir çocuğun hayal dünyasını anlattığı eseridir. Dedesi Mümin çocuğun inandığı ve güvendiği tek kişiyken, dedesinin aldığı çanta tek arkadaşıdır. Çocuk her gün dürbünüyle Issık Gölü’nde giden beyaz bir gemiyi takip etmekte, babasının o gemide çalıştığını hayal etmektedir. Bir gün o gemiye gidip babasını göreceğine inanmaktadır. Çocuğun bir de Büke adında bir teyzesi vardır. Teyzesi kısırdır. Eniştesi Urazkul, Büke teyzesini bu sebeple sürekli dövmekte ve aşağılamaktadır. Aytmatov Mümin dede karakteriyle saf, temiz, çocuklarından torunlarından başka bir şey düşünmeyen, tek kaygısı onların geleceği olan insanları anlatmaktadır. Mümin dede, halk efsanelerine, öykülere inanmaktadır. Köye gelen kamyonların şoförlerinin çocuğa söylediği gibi belki cahildir Mümin ama geleneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. Öte yandan Urazkul kötü, yoldan çıkmış, çıkarından başka bir şey düşünmeyen insanları
Devamı

Ölü Canlar-Nikolay Gogol (İnceleme)

-
Resim
Ölü Canlar, Nikolay Gogol’un ilk cildini 1842 yılında tamamladığı, ikinci cildini ise geçirdiği bir kriz sonrasında yakması sonucu tamamlayamadığı başyapıtıdır. Daha sonra kitabın ikinci cildinin bir bölümü kurtarılmış ve okuyucuya sunulmuştur. Bu sebeple kitabın iki ana bölümden oluştuğunu söylemek yanlış olmayacaktır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Çiçikov bir devlet memurudur. Hayattaki en büyük amacı çok paraya, toprağa ve toprağı işleyen canlara sahip olmaktır. Çiçikov N kentine gelir ve bu kentte konaklamaya başlar. Gelişi kentte pek çok kişi tarafından bilinmektedir. Bir gün valinin verdiği bir baloya davet edilir ve orada pek çok insanla tanışır. Bu insanlardan biri de Manilov adında bir toprak sahibidir. Çiçikov bir sabah erkenden kalkar ve davet üzerine Manilov’un sahip olduğu köye gider. Manilov’la görüşür ve kağıt üzerinde canlı görünen fakat gerçekte ölü olan köylüleri almak istediğini söyler. Manilov bu istek karşısında çok şaşırı
Devamı

Karamazov Kardeşler-F.M.Dostoyevski (İnceleme)

-
Resim
Karamazov Kardeşler, Dostoyevski’nin 1880 yılında yayımladığı son eseridir. Kitapta Karamazov ailesine mensup kardeşlerin birbirleriyle ve babalarıyla olan ilişkileri anlatılmaktadır. Karamazov Kardeşler, Dostoyevski’nin deneyimlerinden ve karşılaştığı insanlardan izler içeren önemli bir eserdir. Kitap hakkında inceleme bölümüne geçmeden evvel olay örgüsünü gözden geçirmekte fayda vardır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Fyodor Pavloviç Karamazov Aleksey, İvan ve Dmitri adında üç erkek çocuğa sahip, zevk,sefa içinde yaşayan yaşlı bir adamdır. Oğulları ile ilişkisi pek iyi değildir. Oğullarından İvan tahsilli ve oldukça kültürlü ve inançsız bir adamdır. Aleksey   ağabeyinin tam tersi karakterde, manastırda yaşayan bir keşiştir. Dimitri babasının izinden giden, zevk düşkünü eski bir subaydır. Dmitri ile babası arasında gerçekleşen bir anlaşmazlık sonucunda taraflar, Aleksey’in keşiş olduğu manastırda Staretz Zosima adlı yaşlı ve bilge keşişin
Devamı

Taras Bulba-Nikolay Gogol (İnceleme)

-
Resim
Taras Bulba, Nikolay Gogol’un Zaporojye Kazakları üzerine yazdığı klasikleşmiş eseridir. Eserde, esere ismini veren Taras Bulba isimli yaşlı bir albayın hikayesi anlatılmaktadır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. Taras Bulba, yaşlı bir Kazak albayıdır. Hayatı cephelerde geçen Taras’ın iki oğlu vardır. Oğullarından biri olan Ostap iyi eğitim görmüş, savaşmayı ve içki alemlerini seven bir gençtir. Andrey ise Ostap’a göre daha ince ruhludur. Bir gün Taras oğullarını da yanına alarak Zaporojye’ye doğru yola çıkar. Amacı savaşmaktır. Zaporojye’ye ulaşan Taras, bölgenin atamanı ile görüşür ve savaşa girme isteğini dile getirir fakat ataman bu isteği kabul etmez. Bunun üzerine Taras, bir isyan tertipler ve atamanı devirir. Bu sırada halk ayaklanır ve bölgede yaşayan Yahudileri Dinyeper’e atarlar. Yeni seçilen ataman, Polonya’ya savaş kararı alır. Kazaklar Dubno şehrini kuşatırlar. Bir gece Andriy, daha önceden tanıdığı bir Tatar kadını ordugahta
Devamı

Utanç-J.M.Coetzee (İnceleme)

-
Resim
Utanç, J.M.Coetzee’nin 1999 yılında yayımlanan ve aynı yıl Man Booker Ödülü alan eseridir. Kitapta David Lurie adında bir profesörün yasak aşk sonucu kariyerini ve itibarını kaybetmesini konu almaktadır. Film 2008’de Steve Jacobs tarafından sinemaya uyarlanmıştır. DİKKAT! BU BÖLÜM KİTAP HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇERMEKTEDİR. David Lurie, yaşı ilerlemiş bir profesördür. Bir üniversitede edebiyat dersleri vermektedir. David öğrencilerinden biri olan Melanie adındaki kızdan çok hoşlanır. Kızdan yaşça çok büyük olan David, kızla vakit geçirmek için elinden geleni yapar. Melanie ise bu konuda pek istekli değildir. Bir süre sonra David ile Melanie birlikte olurlar. Melanie bu durumdan büyük pişmanlık duyar ama David için bu durum geçerli değildir. Bir gün serseri kılıklı bir genç David’in yanına gelir ve Melanie ile birlikte olduğu için onu tehdit eder. Aynı gün David’in arabasına zarar verilir. Melanie, David’in verdiği dersin sınavına girmemiştir. David, Melanie’yi odasına çağır
Devamı